pH Hesaplayıcı
Çözeltilerin pH, pOH, H⁺ iyonu ve OH⁻ iyonu konsantrasyonlarını kolayca hesaplayın. Zayıf ve kuvvetli asit/bazlar için de desteklenmektedir.
Hesaplama Yöntemini Seçin
pH/pOH Hesapla
Sadece seçtiğiniz giriş alanını doldurun, diğerlerini boş bırakın. Kuvvetli asit/bazlar için Ka/Kb değeri gerekli değildir.
pH Nedir?
**pH**, bir çözeltinin asitliğini veya bazlığını (alkaliliğini) ifade eden bir ölçektir. Sudaki hidrojen iyonu ($ H^+ $) konsantrasyonunu logaritmik olarak belirtir.
pH ölçeği genellikle 0 ile 14 arasında değişir:
- **pH < 7:** Asidik çözelti
- **pH = 7:** Nötr çözelti (saf su)
- **pH > 7:** Bazik (alkali) çözelti
pH'ın formülü aşağıdaki gibidir:
$ pH = -\log_{10}[H^+] $
Burada, $ [H^+] $ çözeltideki hidrojen iyonu konsantrasyonunu (mol/L cinsinden) ifade eder.
pOH Nedir?
**pOH**, bir çözeltinin bazlığını gösteren bir ölçektir ve hidroksit iyonu ($ OH^- $) konsantrasyonuna bağlıdır:
$ pOH = -\log_{10}[OH^-] $
25°C'de, pH ve pOH arasındaki ilişki şöyledir:
$ pH + pOH = 14 $
İyon Konsantrasyonları ve pH İlişkisi:
Hidrojen ve hidroksit iyonu konsantrasyonları (mol/L) ile pH/pOH arasında karşılıklı dönüşümler yapılabilir:
- $ [H^+] = 10^{-pH} $
- $ [OH^-] = 10^{-pOH} $
- 25°C'de suyun iyon çarpımı sabiti ($ K_w $): $ [H^+][OH^-] = 1.0 \times 10^{-14} $
Kuvvetli ve Zayıf Asit/Bazlar
- **Kuvvetli Asitler/Bazlar:** Suda tamamen iyonlaşırlar. Bu nedenle, çözeltinin H⁺ veya OH⁻ konsantrasyonu, asit/bazın başlangıç konsantrasyonuna eşittir (monoprotik ise).
-
**Zayıf Asitler/Bazlar:** Suda kısmen iyonlaşırlar ve dengeye ulaşırlar. Bu durum için asit ayrışma sabiti ($ K_a $) veya baz ayrışma sabiti ($ K_b $) değerleri kullanılır.
Zayıf Asitler için: $ K_a = \frac{[H^+][A^-]}{[HA]} $
Zayıf Bazlar için: $ K_b = \frac{[BH^+][OH^-]}{[B]} $
Zayıf Asit pH (Yaklaşık): $ [H^+] \approx \sqrt{K_a \cdot C_a} $
Zayıf Baz pOH (Yaklaşık): $ [OH^-] \approx \sqrt{K_b \cdot C_b} $
Uygulama Alanları:
- **Sağlık ve Tıp:** Vücut sıvılarının (kan, idrar) pH dengesi hayati öneme sahiptir.
- **Gıda Endüstrisi:** Gıdaların kalitesi, güvenliği ve raf ömrü pH'a bağlıdır.
- **Çevre Bilimi:** Toprak ve suyun pH'ı, ekosistem sağlığını ve kirleticilerin davranışını etkiler.
- **Tarım:** Toprak pH'ı, bitki büyümesi ve besin alımı için kritiktir.
- **Kimya Sanayi:** Birçok kimyasal reaksiyonun hızı ve verimi pH'a bağlıdır.
Bu hesaplayıcı, 25°C sıcaklıkta ideal çözeltiler için temel pH/pOH ve iyon konsantrasyonu hesaplamaları yapar. Zayıf asit/baz hesaplamalarında denge sabiti (Ka/Kb) gereklidir ve genellikle basit bir yaklaşım kullanılır (kare alma). Gerçek dünya uygulamalarında sıcaklık, iyonik kuvvet ve diğer kimyasal etkileşimler pH'ı etkileyebilir. Daha karmaşık senaryolar için ileri düzey kimyasal modelleme ve deneyler gereklidir.