Sertlik Dönüşümü Hesaplayıcı
Rockwell (HRC, HRB, HRA), Brinell (HB), Vickers (HV) ve Knoop (HK) gibi farklı sertlik ölçekleri arasında kolayca dönüşüm yapın.
Sertlik Değeri Dönüştür
Sertlik Dönüşümü Yap
Farklı sertlik ölçekleri arasındaki dönüşümler genellikle ampirik formüllere veya dönüşüm tablolarına dayanır. Bu hesaplayıcı, en yaygın kullanılan sertlik ölçekleri arasında tahmini dönüşümler yapar.
Uyarı: Bu dönüşümler yaklaşıktır ve özellikle çok farklı sertlik aralıklarında veya farklı malzeme tipleri için tam doğru sonuçlar vermeyebilir. Hassas uygulamalar için doğrudan test yapılması veya malzeme üreticisinin verilerine başvurulması önerilir.
Yaygın Malzemeler için Yaklaşık Sertlik Değerleri
| Malzeme | HRC | HRB | HB (Brinell) | HV (Vickers) |
|---|---|---|---|---|
| Yumuşak Çelik | - | ~60-90 | ~100-180 | ~100-180 |
| Orta Karbon Çeliği | ~10-25 | ~90-100 | ~180-250 | ~180-250 |
| Paslanmaz Çelik (Tavlanmış) | - | ~70-95 | ~150-200 | ~150-200 |
| Sertleştirilmiş Çelik | ~40-65 | - | ~370-600+ | ~370-800+ |
| Alüminyum Alaşımları | - | ~30-80 | ~50-150 | ~50-150 |
| Pirinç | - | ~20-70 | ~50-150 | ~50-150 |
| Bakır | - | ~20-50 | ~40-120 | ~40-120 |
Bu tablo, yalnızca genel bir referans sağlamaktadır. Malzemenin spesifik alaşımı, ısıl işlem durumu ve test koşulları sertlik değerlerini önemli ölçüde etkileyebilir.
Sertlik Nedir ve Neden Önemlidir?
**Sertlik**, bir malzemenin girintiye, çizilmeye veya aşınmaya karşı gösterdiği direncin ölçüsüdür. Mühendislik ve malzeme biliminde temel bir mekanik özelliktir çünkü malzemenin dayanımı, aşınma direnci ve işlenebilirliği hakkında önemli bilgiler sağlar. Sertlik testleri tahribatsız veya yarı tahribatsız yöntemlerle yapılabilir ve genellikle malzeme kalitesini kontrol etmek, ısıl işlem etkilerini değerlendirmek ve malzeme seçimi yapmak için kullanılır.
Birçok farklı sertlik ölçüm ölçeği bulunur ve her biri farklı test yöntemleri, girinti (indentör) tipleri ve uygulanan yükler kullanır. En yaygın olanları şunlardır:
Yaygın Sertlik Ölçekleri:
-
Rockwell Sertlik (HRC, HRB, HRA):
- **HRC (Rockwell C):** Çok sert malzemeler (sertleştirilmiş çelikler) için kullanılır. Konik elmas uçlu indentör ve yüksek yük (150 kg) kullanılır.
- **HRB (Rockwell B):** Yumuşak ve orta sertlikteki metaller (alüminyum, pirinç, yumuşak çelik) için kullanılır. 1/16 inç çapında çelik bilya ve düşük yük (100 kg) kullanılır.
- **HRA (Rockwell A):** Çok ince veya çok sert malzemeler için kullanılır. Konik elmas uçlu indentör ve daha düşük yük (60 kg) kullanılır.
Rockwell testleri, doğrudan bir sertlik değeri verir ve okunması hızlıdır.
-
Brinell Sertlik (HB):
Büyük bir küresel sertleştirilmiş çelik veya karbür bilya indentör ile daha yüksek bir yük (örn: 500, 1500, 3000 kg) kullanılarak yapılır. Genellikle daha yumuşak ve orta sertlikteki malzemeler için, büyük taneli yapısı olan dökme demir gibi malzemelerde tercih edilir.
-
Vickers Sertlik (HV):
Piramit şeklinde elmas uçlu bir indentör kullanılarak yapılır. Hem çok yumuşak hem de çok sert malzemeler için geniş bir aralıkta kullanılabilir. Yükler çok düşükten çok yükseğe değişebilir (örn: 1 kgf - 120 kgf).
-
Knoop Sertlik (HK):
Küçük bir elmas piramit indentör ile çok düşük yükler kullanılarak yapılır. Özellikle çok ince malzemeler, kaplamalar veya mikro sertlik ölçümleri için idealdir.
Sertlik Dönüşümü Neden Gereklidir?
Farklı sertlik test yöntemleri, farklı uygulama alanlarına, malzeme tiplerine ve test koşullarına göre geliştirilmiştir. Ancak bazen bir ölçekte ölçülen bir sertlik değerinin başka bir ölçekteki karşılığını bilmek gerekebilir. Bu dönüşümler, doğrudan karşılaştırma yapmayı, farklı kaynaklardan gelen verileri birleştirmeyi ve test ekipmanlarının uygunluğunu değerlendirmeyi sağlar.
Sertlik dönüşüm formülleri genellikle ampirik olarak türetilmiştir ve bu nedenle malzemenin türüne, ısıl işlemine, mikro yapısına ve sertlik aralığına bağlı olarak doğrulukları değişebilir. Özellikle farklı malzeme sınıfları veya sertlik aralıkları için dönüşümler büyük sapmalar gösterebilir. **Kritik uygulamalarda, dönüşümden elde edilen değerler yerine daima doğrudan test sonuçları veya malzeme üreticisinin dönüşüm tabloları kullanılmalıdır.**